Czas wędrowców
Wnioskodawca: Klub Historyczno - Rowerowy
przy Szkole Podstawowej im. W. H. Gawareckiego w Małej Wsi
Tytuł projektu: Czas wędrowców
Kwota dotacji: 3000,00 zł
Realizacja: Od 2017-07-01 do 2017-12-10
Okolice Małej Wsi i dawna Ziemia Wyszogrodzka to typowe mazowieckie tereny, których mieszkańcy wyrastali w kulturze polskiej wsi opartej o rytm pór roku i święta kościelne. Zamieszkująca tu społeczność jest obecnie prawie jednolita etnicznie. Jednak „prawie robi wielką różnicę”. W rzeczywistości zarówno w przeszłości, jak i dziś obok mazowieckich Polaków mieszkają przybysze nie tylko z odległych stron kraju, ale również z innych państw i kręgów kulturowych. W przeszłości byli to np. Żydzi w małych miasteczkach, olęderscy (głównie niderlandzcy i niemieccy) osadnicy nad Wisłą i wędrujący ze swoimi taborami Romowie. Po odbudowie cukrowni w Małej Wsi w okresie międzywojennym przybyło w nasze okolice kilkanaście rodzin z okolic Radomia i Gór Świętokrzyskich. Dzisiejsi wędrowcy to pracujący sezonowo, ale również zakładający rodziny i osiedlający się tu Ukraińcy i Białorusini, Ormianie, Polacy z Litwy, przybysze z Austrii, a nawet z Wielkiej Brytanii.
Sprawia to, że parafrazując język historyków, nadal żyjemy w "Ziemi Wyszogrodzkiej Wielu Narodów”. Zapewne z czasem obecność przybyszów, migrantów w naszych okolicach będzie się zwiększała, zgodnie z procesami zachodzącymi we współczesnym świecie. Warto z tej różnorodności wydobyć korzyści dla lokalnej społeczności, jak również dla samych wędrowców, których świadomy wybór lub losy rzuciły w okolice Małej Wsi. Przybysze zwykle nie afiszują się ze swoim pochodzeniem i tradycjami, w jakich wyrośli, być może nie chcą, by ich lub ich dzieci postrzegano jako „innych”. Z kolei sąsiedzi, społeczność, koledzy w szkole nie zawsze deklarują zainteresowanie odmiennościami kulturowymi. Jednak z rozmów i obserwacji wynika jasno, że potrzeba wzajemnego lepszego poznawania się istnieje.
Celem projektu było pokazanie losów wędrowców i dróg jakie przywiodły ich w nasze strony dawniej i dziś, różnorodności kultur i tradycji, nie jako elementu „obcego”, ale w duchu szacunku i tolerancji, jako części wzbogacającej wspólną tożsamość. W przybyszach wzbudzenie chęci podzielenia się informacjami i ciekawostkami o swoich krajach, zwyczajach, odmiennościach, zabawach, przepisach kulinarnych itp. Pozwoliło to na lepsze poznanie się, obustronne otwarcie na odmienność, nawiązanie nowych kontaktów. Zbliżyło to ludzi do siebie, usunęło resztki nieufności nie tylko w stosunku do spotykanych na co dzień sąsiadów migrantów, ale również do różnych „innych” znanych np. z mediów.
Stworzone miejsca będzie symbolem tej różnorodności i dawać wędrowcom poczucie bycia u siebie i sympatii społeczności wobec gości. Jednocześnie miejsce to spełnia rolę praktycznego i atrakcyjnego punktu informacyjnego o krajach pochodzenia przybyszy. Będzie również przestrzenią spotkań i integracji po zakończeniu projektu, atrakcją wspierającą lokalną turystykę jako formę poznawania dziedzictwa historycznego i kulturowego.
Działania:
Stworzenie na skwerze obok Szkoły Podstawowej w Małej Wsi symboliczne miejsce (roboczo nazwane Ogródkiem Wędrowców), poświęcone przedstawicielom różnych narodowości i przybyszom, którzy dawniej i dziś osiedlali się w naszych okolicach. Nie ma to być pomnik, a raczej rodzaj plenerowej ekspozycji, mini-ogrodu, a w nim:
- tablice informacyjne poświęcone mniejszościom narodowym opracowane wspólnie przez „wędrowców”, historyków – regionalistów i uczniów
- ławeczka wędrowcy
- drogowskaz wskazujący miejsca pochodzenia migrantów
- altanka – miejsce odpoczynku w drodze i zajęć edukacyjnych
- symboliczne „okno na świat”
- lustro – symbol pytania o własną tożsamość
- budki dla ptaków - wędrowców
Zorganizowanie spotkań warsztatowych:
- „Mała ojczyzna wielu narodów” – wędrowcy i osadnicy w historii okolic Małej Wsi (Żydzi, Romowie, Olędrzy, przybysze z Radomskiego i Świętokrzyskiego)
- „Spojrzenie na Wschód” – spotkanie ze współczesnymi mieszkańcami naszych okolic pochodzącymi z Ukrainy, Litwy, Armenii i Białorusi
Spotkania w oparciu o wspomnienia sąsiadów - wędrowców, wystąpienia lokalnych historyków oraz zapraszając do współpracy przedstawicieli ambasad i towarzystw kulturalnych reprezentujących narody, których losy związały się z naszymi okolicami. Warsztaty będą wzbogacone elementami muzycznymi, prezentacjami fotografii i filmów.
Projekt przewiduje również zorganizowanie zajęć edukacyjnych prowadzonych w Ogródku Wędrowców dla uczniów i przedszkolaków oraz Warsztaty kulinarne „Kuchnia bez granic” - dla kobiet i nie tylko – prezentujące potrawy innych narodów i regionów.
Rezultaty:
- Pokazanie losów wędrowców i dróg jakie przywiodły ich na teren gm. Mała Wieś dawniej i dziś, różnorodności kultur i tradycji, nie jako elementu „obcego”, ale w duchu szacunku i tolerancji, jako części wzbogacającej wspólną tożsamość,
- Stworzenie miejsca – tzw. Ogrodu Wędrowców (na skwerze obok Szkoły Podstawowej w Małej Wsi) - symbolu tej różnorodności, które zawiera: 12 tablic informacyjnych poświęconych Żydom, Romom, rodzinom ziemiańskim, przybyszom z Małopolski, Ormianom, Ukraińcom, Polakom z Litwy i Białorusi oraz podróżnikowi - twórcy Muzeum Afryki; altanę – miejsce odpoczynku i zajęć edukacyjnych; słup - drogowskaz; symboliczne „okno na świat”.
- Organizacja cyklu warsztatów nt. dziedzictwa historycznego i kulturowego tj. „Mała ojczyzna wielu narodów”, „Spojrzenie na Wschód” – spotkanie z przybyszami z Ukrainy, Litwy, Armenii i Białorusi oraz „Kuchnia bez granic” - warsztaty kulinarne prezentujące potrawy ukraińskie i ormiańskie.
- Zaangażowanie 120 osób w projekt.
